Газарос Агаян

ՂԱԶԱՐՈՍ ԱՂԱՅԱՆ / Газарос Агаян / Ghazaros Aghayan

ՂԱԶԱՐՈՍ ԱՂԱՅԱՆ

Ծնվել է ապրիլի 4–ին, Բոլնիս–Խաչեն (այժմ՝ Վրաստանում) հայաբնակ գյուղում։
Սկզբնական կրթությունն ստացել է ծննդավայրում և Շամշուլդա գյուղի քահանա Տեր-Պետրոսի մոտ։ 1853-ին ընդունվել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը, մեկ տարի հետո ինքնակամ հեռացել։ Այնուհետև իր գիտելիքները լրացրել է ինքնակրթությամբ։
Աշխատել է որպես գրաշար Թիֆլիսում, Մոսկվայում և Պետերբուրգում։ 1867-ին վերադարձել է Անդրկովկաս, եղել է Էջմիածնի տպարանի կառավարիչ, խմբագրել «Արարատ» ամսագիրը (1869-70)։ Դասավանդել է Ախալցխայի, Ալեքսանդրապոլի, Երևանի, Շուշվա դպրոցներում (1870–1882), եղել Վրաստանի և Իմերեթիայի հայկական դպրոցների թեմական տեսուչ։ Աշխատել է «Փորձ» հանդեսի խմբագրությունում որպես քարտուղար, գործուն մասնակցություն ցուցաբերել «Աղբյուր» մանկական պատկերազարդ ամսագրի խմբագրմանը։ 1895-ին ձերբակալվել է հնչակյան կուսակցությանը պատկանելու մեղադրանքով, աքսորվել Նոր Նախիջևան, ապա՝ Ղրիմ (1898-1900)։ Այնուհետև մինչև կյանքի վերջը եղել է ցարական ժանդարմերիայի հսկողության տակ։ 1902-ի մայիսին տոնվել է Աղայանի գրական գործունեության 40-ամյակը։ 1905-ին մասնակցել է Թիֆլիսի հոկտեմբերյան ցույցին՝ ցարին տապալելու կոչ արել։ Մահացել է 1911 թ. հունիսի 20-ին, Թիֆլիսում։

Газарос Агаян

Газарос (Лазарь) Степанович Агаян 4 (16) апреля 1840, Болнис-Хачен, Грузия — 20 июня (3 июля) 1911, Тифлис) — армянский писатель, педагог.
В 1853 г. окончил Тифлисскую армянскую семинарию. Работал наборщиком в типографиях Тифлиса и Москвы. По настоянию приятелей Г. Агаян переехал для пополнения своих знаний в Петербург, где работал в Российской Императорской Академии наук в качестве наборщика. В 1867 г. начинает работать управляющим Эчмиадзинской типографии. С 1869 по 1870 гг. работал редактором ежемесячника «Арарат». В 1870-1882 гг. преподавал в школах Ахалциха, Александрополя, Эривани и Шуши. Был инспектором армянских школ Грузии и Имеретии. Похже работал секретарем в редакции журнала «Пордз» (Опыт), активно участвовал в редактировании детского иллюстрированного ежемесячного журнала «Ахпюр» (Родник). В 1895 г. был арестован по обвинению членства в партии «Гнчак» и сослан сначала в Нор-Нахиджеван, а потом в Крым (1898-1900). После этого до конца жизни Г. Агаян находился под наблюдением царской жандармерии. В 1902 г. в мае праздновалось 40-летие литературной деятельности Г. Агаяна. В 1905 г. он участвовал в октябрьской демонстрации. Умер Г. Агаян 20 июня 1911 г. в Тифлисе.